Vluchtelingen

Asielzoekers zijn vluchtelingen die asiel hebben aangevraagd in Nederland en nog procedure zitten. Zij worden opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) en soms in een (crisis)noodopvang.

Ons land verkeert op dit moment in een asielcrisis. Er zijn namelijk te weinig opvangplekken voor asielzoekers. Het kabinet neemt met provincies en gemeenten (crisis)maatregelen. Zo zijn er crisisnoodopvangplekken bijgekomen en vangt het kabinet asielzoekers tijdelijk op in cruiseschepen. Om uit de opvangcrisis te komen, zijn er meer langdurige opvangplekken nodig. De Rijksoverheid doet hiervoor een dringend beroep op gemeenten. 

Gemeenten in het district de Markiezaten zijn al enige tijd aan de slag met het "model Markiezaten". Dit model houdt op hoofdlijnen in dat de zeven gemeenten (Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen en Woensdrecht) onderling afspraken maken over het realiseren van (crisis)noodopvang, reguliere opvang van vluchtelingen en huisvesting van statushouders. Iedere gemeente onderzoekt hoe deze opgave lokaal ingevuld kan worden.

Op dit moment vangen we nog geen asielzoekers op in Bergen op Zoom, maar we vinden het van groot belang om als samenleving gezamenlijk een humane oplossing voor asielopvang te bewerkstelligen en willen als gemeente onze bijdrage leveren. Tegelijkertijd willen we er ook zijn voor andere doelgroepen die op zoek zijn naar geschikte huisvesting. Denk daarbij bijvoorbeeld aan starters, senioren en arbeidsmigranten.

Vragen en antwoorden over een asielzoekerscentrum

Waarom een azc in de gemeente Bergen op Zoom?

De asielzoekerscentra in Nederland zitten overvol. Om uit de opvangcrisis te komen, zijn er dringend extra opvanglocaties nodig. 

Vluchtelingen, asielzoekers, vergunninghouders, noodopvang, AZC's - wat is wat?

Vluchtelingen zijn mensen die wegens oorlog of andere redenen vrezen voor hun leven en asiel aanvragen in ons land. Vluchtelingen die asiel aanvragen heten asielzoekers. Zij worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag opgevangen in asielzoekerscentra (AZC’s). Zodra zij een verblijfstatus krijgen in Nederland worden ze vergunning- of statushouders genoemd. Vanaf dat moment hebben ze ook recht op een woning in Nederland. Omdat de instroom van asielzoekers nu erg hoog is en de doorstroom van vergunninghouders vanuit de AZC’s naar woningen laag (als gevolg van de krapte op de woningmarkt), heeft het COA te weinig opvangcapaciteit. Om toch aan de wettelijke taak te kunnen voldoen om iedereen die in Nederland asiel aanvraagt op te kunnen vangen, zijn daarom extra locaties nodig.

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Dit doet het COA vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland, tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Dit kan zij echter niet doen zonder de medewerking van gemeenten, voor bijvoorbeeld de vergunningverlening. Zie ook: www.coa.nl

Zijn er geen andere locaties beschikbaar voor deze groep mensen?

De reguliere opvanglocaties (asielzoekerscentra) zitten vol. Dit komt doordat er meer asielzoekers naar Nederland komen vanwege oorlog en er minder vergunninghouders uitstromen. De belangrijkste reden is het grote woningtekort in Nederland. Hierdoor zitten er ruim 11.000 statushouders (mensen met een verblijfsvergunning) in reguliere asielzoekerscentra die eigenlijk al moeten uitstromen naar woningen in gemeenten die er niet of onvoldoende zijn.

Het COA is druk bezig met het zoeken naar nieuwe opvanglocaties. Normaliter zijn dit trajecten die langere tijd duren. In de huidige situatie met acute behoefte aan opvangplaatsen doet het COA een beroep op alle gemeenten in Nederland om voor bepaalde tijd een aantal vluchtelingen opvang te bieden. Zo heeft de gemeente Bergen op Zoom al eerder noodopvang verleend in de Stoelemat en vangt de gemeente Woensdrecht voor langere tijd vluchtelingen op. Dit biedt echter geen duurzame oplossing en daarom moeten er voor langere tijd nieuwe opvanglocaties gerealiseerd worden.

Om welke mensen gaat het? En waar komen ze vandaan?

Het gaat om mensen van diverse leeftijden en nationaliteiten, alleengaande volwassenen, alleengaande kinderen en gezinnen die asiel aanvragen in Nederland. De samenstelling verandert doorlopend. Het COA spant zich in om tot een evenwichtige samenstelling van bewoners te komen. Begrijpelijkerwijs is de instroom van asielzoekers in Nederland leidend. Waar wel rekening mee wordt gehouden is dat de asielzoekers en vergunninghouders die worden opgevangen in een gemeente ook degenen zijn die via de wettelijke taakstelling in de buurt gehuisvest zullen worden. De gemeente Bergen op Zoom gaat uit van 300 asielzoekers voor een periode van 5 jaar.

Wanneer kunnen de eerste bewoners komen?

De verwachting is dat de eerste bewoners medio 2026 hun intrek zullen nemen. 

Hoe wordt de veiligheid rond de locatie geregeld?

Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op al haar locaties. Dit doet de organisatie in samenwerking met een beveiligingsorganisatie. Tussen 8.00 uur en 22.00 uur zijn er medewerkers van het COA op de locatie aanwezig. Daarnaast zijn er 24 uur per dag, 7 dagen in de week beveiligers op de locatie. Waar nodig is er contact tussen het COA en de politie. De vluchtelingen krijgen begeleiding en voorlichting over onderwerpen zoals veiligheid maar ook over omgangsvormen in Nederland. De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente.

Wat doen de bewoners overdag?

De mensen die in de opvang verblijven, hebben dezelfde rechten en plichten als ieder ander in Nederland als het aankomt op bewegingsvrijheid. Ze mogen zich dus vrij bewegen in de gemeente. Het COA kent huisregels, bewoners krijgen deze in hun eigen taal uitgereikt. En ze krijgen uitleg over rechten, plichten en omgangsvormen in Nederland. De mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van hun eigen leefomgeving. Leerplichtige kinderen volgen onderwijs.

Daarnaast hebben volwassenen gesprekken met onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en VluchtelingenWerk. Ze bereiden zich met programma’s en/of vrijwilligerswerk voor op hun toekomst. Dat kan zowel op als buiten de locatie zijn. Met organisaties en partijen in de omgeving zoeken we naar een zinvolle tijds- en dagbesteding.

Vergunninghouders (asielzoekers met een vergunning) mogen direct aan het werk. Een asielzoeker die nog geen vergunning heeft mag in Nederland 24 weken werken over een periode van 52 weken. Zijn asielaanvraag moet dan wel minstens 6 maanden in behandeling zijn en er moet door de werkgever een tewerkstellingsvergunning (TWV) worden aangevraagd.

Worden de vluchtelingen gescreend of onderzocht?

Na binnenkomst in Nederland worden alle asielzoekers geïdentificeerd en geregistreerd door de vreemdelingenpolitie en de IND. De Koninklijke Marechaussee onderzoekt eventuele documenten nader. De mensen ondergaan een coronatest, een tbc-controle en krijgen een medische intake.

Wanneer krijgt een vluchteling een verblijfsvergunning?

Een asielzoeker krijgt een verblijfsvergunning als hij in zijn eigen land wordt vervolgd om

• ras of sociale groep;
• godsdienst;
• nationaliteit;
• politieke overtuiging.

Mensen krijgen asiel wanneer ze risico lopen op marteling, onmenselijke of vernederende straf. Ook als de situatie in een land niet voldoende veilig is, kan een persoon asiel krijgen. Bijvoorbeeld als er oorlog is.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) beoordeelt wie een asielvergunning krijgt. Op de website van de IND staan de voorwaarden voor een asielaanvraag.

Mogen deze bewoners ook bezoek ontvangen?

Ja, ze mogen bezoek ontvangen. Het COA kent een bezoekersregeling.

Kan ik ook helpen als vrijwilliger?

In opvanglocaties voor vluchtelingen zijn veel vrijwilligers actief. Ook buiten opvanglocaties zetten mensen zich belangeloos in voor vluchtelingen. Met eigen initiatieven of vanuit organisaties en bedrijven. Daar is het COA erg blij mee. In sommige gevallen zijn ook spullen welkom. Hoe wij dit zullen coördineren, komt op een later moment te staan op de locatiepagina van de opvang te staan.

Meer lezen?

Een azc in de buurt
Het COA heeft momenteel te weinig reguliere opvangplekken voor asielzoekers. Daarom wordt er voor het hele land gekeken naar opvanglocaties. Wat betekent dat? https://www.coa.nl/nl/locatiezoeker

Dagelijkse activiteiten asielzoekers
Asielzoekers wonen en leven zelfstandig in een azc. Benieuwd hoe het leven in een azc er uit ziet? https://www.coa.nl/dagelijkse-activiteiten

Vrijwilligerswerk en donaties
In en rondom azc's zijn veel vrijwilligers actief. Wil jij ook iets bijdragen? https://www.coa.nl/vrijwilligerswerk-en-donaties